در کتب مهم علمى مىخوانیم:
از ستارههایى که به عنوان ستاره بزرگ اندازهگیرى شده، ستاره بزرگ قرمز اپسیلیون اوریگا مىباشد که 2500 میلیون میل قطر دارد که تمام منظومه شمسى ما با مدارهایش یکجا در دل آن جا مىگیرد.
تصور اندازه و مساحت عالم در مغز عملى غیر ممکن است؛ زیرا وسعت آن بىاندازه زیاد و عظمت آن دور از فهم و دسترس بشر است. سرجمس جانس مىگوید:
تعداد ستارگان آسمان به اندازه تعداد شنهاى ساحل دریاها مىباشد، ستارگانى که قابل دید بشرند، فقط قسمت کوچکى از عالم بىپایان به شمار مىروند.
ستارگانى هست به قدرى دور دست که از دسترس تلسکوپهاى قوى «دوربینهاى نجومى» خارجند.
نزدیکترین ستارهها به نام پروکیسما (25 بلیون) 000، 000، 000، 000، 25 میل از ما دور است (هر میل تقریباً 1600 متر است).
این فاصله اصلًا قابل تصور ما نیست، اگر یک طیاره بتواند این مسافت را به سرعت 1000 میل در ساعت طى نماید، مسافرت آن قریب 000، 000، 3 سال طول مىکشد.
مسافت عظیم عالم را در علم نجوم با واحدى به نام سال نورى اندازه مىگیرند، سال نورى فاصلهایست که نور در مدت یکسال طى مىنماید، مىدانید که نور در هر ثانیه 000، 300 کیلومتر یا 400، 186 میل طى مىنماید.
با ضرب کردن این تعداد در 60، تعداد آن در دقیقه و با ضرب آن در 60 مقدار آن در ساعت و با ضرب آن در 24 مقدار آن در روز و با ضرب آن در 365 مقدار آن در سال به دست مىآید که تقریباً مساوى با 000، 000، 000، 880، 5 میل مىشود.
ستارهاى به نام سیریوس یا کلب مقدار 5/ 8 سال نورى از ما دور است یعنى در واقع 000، 000، 000، 000، 50 میل با زمین فاصله دارد، این ستاره بسیار درخشان، نسبتاً به ما خیلى نزدیک است.
ریگل که یک ستاره درخشان در مجموعه اودیون است 500 سال نورى از ما دور است.
هنگامى که یک نفر منجم به وسیله دوربین نجومى خود، به یک ستاره بسیار دور مىنگرد در واقع به زمانهاى سابق مىنگرد؛ زیرا نورى که از ستارهها آمده، میلیونها سال پیش شروع به حرکت کرده است.
در یک شب درخشان مىتوانید، یک خط از نور رنگ پریده در وسط آسمان مشاهده کنید که سرتاسر کشیده شده است.
این کهکشان یا راه شیرى است که از چندین میلیون ستاره مرکب شده که چون خیلى دور هستند بسیار کم رنگ به نظر مىرسد.
این ستارگان رویهم رفته، مجموع متراکم یک خانواده عظیم ستارهها را تشکیل مىدهد که بسیارى از ستارگان مرئى منجمله، خورشید خود ما جزء این مجموعه هستند.
این کهکشان به شکل یک چرخ است و شعاع آن در حدود یکصد هزار سال نورى است، این چرخ در حال گردش است و هر 250 میلیون سال یکبار به دور خود مىگردد.
منظومه شمسى ما تقریباً در قسمت خارجى و بیرونى چرخ قرار دارد و وقتى شما به کهکشان نگاه کنید، در واقع مرکز آن را مىنگرید.
بسیارى کهکشانهاى دیگر وجود دارد که از کهکشان ما خیلى دورترند، این ها ابرهاى عظیم از گاز و ستاره هستند که به وسیله نیروى جاذبه نزدیک یکدیگر قرار گرفتهاند.
برخى از آن ها به شکل توپ هستند و برخى دیگر مانند آندرومد که نزدیکترین کهکشان مىباشد و تنها کهکشان دیگرى است که با چشم برهنه هم دیده مىشود به شکل مارپیچ است.
فاصله ستارگان یک کهکشان در واقع بسیار زیاد است، از آن بیشتر فاصله بین کهکشانها مىباشد کهکشان ما یا راه شیرى در واقع 700 هزار سال نورى از نزدیکترین کهکشان فاصله دارد.
در خارج از کهکشان ما، 1000000 کهکشان وجود دارد که مساحت آن ها تا 200000 سال نورى است.
نزدیکترین جسم فضایى خارج، ابرلرماژلانیک نزدیک صلیب جنوبى است که 185000 سال نورى با ما فاصله دارد.
دورترین سحابى که با چشم برهنه دیده مىشود، سحابى مراة السلسله یا آندرومد است که به شکل مارپیچ است، فاصله آن 3/ 2 میلیون سال نورى یا 000، 000، 000، 000، 000، 000، 14 میل است.
دورترین سحابى قابل رؤیت سحابى 3- 295 مىباشد که فاصله آن 6000 میلیون سال نورى است، این مسافت در واقع حدود مرئى عالم است «1».
ژرژ گاموف صاحب کتاب مترجم بسیار مهم یک، دو، سه، بىنهایت، در صفحه 309 مىگوید:
کهکشان خود ما ظاهراً جزء یک گروه کوچک کهکشانهاست که در زمره آن ها سه کهکشان مارپیچ و شش کهکشان بیضوى و چهار کهکشان غیر منظم وجود دارند.
اما از این گروههاى کهکشانها که بگذریم، به طورى که از دوربین دو متر و نیمى رصدخانه مانت ویلسن دیده مىشود، تا فاصله پانصد میلیون 000، 000، 500 سال نورى کهکشانها به طورى یک نواخت در فضا پراکندهاند، فاصله بین هر دو کهکشان مجاور 000، 000، 2 سال نورى است و افق جهان تا جایى که دیده مىشود شامل تقریباً 000، 000، 100 کهکشان مجزاست.
این بود دورنمایى از جهان ستارگان و آنچه در اختیار چشم برهنه یا مسلح ماست و تمام این بساط، تازه گوشهاى کوچک از عالم بزرگ است که با قدرت دانش اندک ما و رصدخانهها، در برابر ما قرار گرفته.